Ο Καθεδρικός του Βερολίνου (Berliner Dom)
Η πρόσοψη του ναού, δυτική πλευρά,
έχει μπροστά της το πάρκο Lustgarten.
Ο Προτεσταντικός Καθεδρικός του
Βερολίνου (γερμανικά: Berliner Dom) είναι η ονομασία στην κοινή καθομιλουμένη
της Ευαγγελικής Ανωτάτης Ενοριακής Κοινότητας και
Κολεγιακής Εκκλησίας (γερμανικά: Oberpfarr- und Domkirche zu Berlin) στο Βερολίνο. Βρίσκεται στο νησί των Μουσείων,
στο δημοτικό διαμέρισμα Μίτε, δίπλα στον ποταμό Σπρέε.
Η πίσω, ανατολική, πλευρά του ναού
είναι ακριβώς πάνω στον ποταμό Σπρέε.
Ο Καθεδρικός του Βερολίνου
αναφέρεται συχνά ως η “είσοδος προς το Νησί των Μουσείων”. Το σημερινό κτίριο
ολοκληρώθηκε το 1905 και είναι ένα σημαντικό έργο της Ιστορικής αρχιτεκτονικής
(Historicist architecture), ένα υπέροχο Neo-Renaissance και Neo-Baroque κτίριο
που έγινε κατά την διάρκεια αυτού που λέμε σήμερα “Kaiserzeit” (αυτοκρατορία).
Είναι ο μεγαλύτερος ναός του Βερολίνου και συχνός τόπος για συναυλίες,
ακροάσεις και απαγγελίες. Ο τεράστιος τρούλος που υψούται πάνω από τον κυρίως
ναό, έχει γίνει ένα πολύ γνωστό αξιοθέατο στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Κατά
την διάρκεια της δυναστείας των Χοεντσόλερν (ηγεμόνες της Πρωσίας) και κατά
την διάρκεια της βασιλείας των Γερμανών Αυτοκρατόρων, ο Καθεδρικός του
Βερολίνου ήταν ο ναός της αυλής, αλλά και ο τόπος ταφής τους.
Λεπτομέρειες από την πρόσοψη του
ναού.
Ο Καθεδρικός (Dom), είναι η
ενοριακή εκκλησία του ποιμνίου (εκκλησιάσματος) (gongregation) της Gemeinde
der Oberpfarr und Domkirche zu Berlin, που είναι μέλος της ένωσης
“Ευαγγελική Εκκλησία Βερολίνου, Βρανδεμβούργου, Σιλεσίας, άνω Λουσετίας” (Evangelische
Kirche Berlin-Brandenburg-schlesische Oberlausitz – EKBO).
Ο όρος Dom ( ισοδύναμος με
τον Ιταλικό duomo ή τον Αγγλικό Minster), υποδηλώνει μια εκκλησία κολεγιακή
[γερμανικά: Kollegiatstift, αγγλικά: collegiate church]. Ωστόσο, καθώς οι
περισσότεροι καθεδρικοί είναι συγχρόνως και εκκλησίες κολεγιακές (με ποίμνιο =
εκκλησίασμα), ο όρος “Dom” έχει γίνει ο συνήθης όρος για έναν καθεδρικό ναό στα
γερμανικά, αν και δεν είναι συνώνυμα. Ο Καθεδρικός του Βερολίνου ποτέ δεν
υπήρξε καθεδρικός με την πραγματική έννοια του όρου, δεδομένου ότι ποτέ δεν
ήταν έδρα επισκόπου. Ο επίσκοπος της Ευαγγελικής Εκκλησίας στο Βερολίνο –
Βρανδεμβούργο (με την ονομασία αυτή 1945-2003) έχει έδρα την Εκκλησία της Αγίας
Μαρίας [Marienkirche, Berlin-Mitte] και την Εκκλησία στην Μνήμη του Κάιζερ
Γουλιέλμου [Kaiser Wilhelm Gedächtniskirche] στο Βερολίνο.
Λεπτομέρειες από την πρόσοψη του ναού.
Η εκκλησία έχει την ιδιότητα
(status) της ενοριακής εκκλησίας. Σήμερα εξυπηρετεί την Προτεσταντική κοινότητα
στο Βερολίνο και τις γύρω περιοχές. Το εκκλησίασμα δεν βασίζεται στον τόπο
διαμονής, αλλά είναι ανοικτό, μέσω της αποδοχής, σε όλους τους βαπτισμένους
Προτεστάντες στην περιοχή.
Από το εσωτερικό του ναού
Ιστορικό
Ο Καθεδρικός του Βερολίνου έχει
μακρά ιστορία, που αρχίζει ως ρωμαιοκαθολικός τόπος λατρείας τον 15ο αιώνα, στη
συνέχεια έγινε Προτεσταντικός τόπος λατρείας, ανυψώθηκε σε καθεστώς ανωτάτης
ενοριακής εκκλησίας και επέζησε αρκετές κατεδαφίσεις και ανακατασκευές.
Από το εσωτερικό του ναού
Ίδρυση της Κολεγιακής Εκκλησίας στο
Βερολίνο (1451-1536). Ο πρώτος ναός
Η ιστορία της σημερινής Ανωτάτης
Ενοριακής και Κολεγιακής Εκκλησίας και της κοινότητάς της χρονολογείται από το
1451. Την χρονιά εκείνη ο πρίγκιπας-εκλέκτορας Φρειδερίκος Β΄ του Βρανδεμβούργου, ο επονομαζόμενος “Ο Σιδερένιος” (der
Eiserne) και μερικές φορές “Σιδεροδόντης” (Eisenzahn), μετακόμισε
από την Brandenburg an der Havel στην Cölln (στο σημερινό Νησί των Ψαράδων
[Fischerinsel], στο νοτιότερο τμήμα του Νησιού των Μουσείων) στο νεόκτιστο Ανάκτορο του Βερολίνου (Stadtschloss) το οποίο στέγαζε
και ένα καθολικό παρεκκλήσι. Το 1454 ο Φρειδερίκος Β΄, αφού επέστρεψε – μέσω
Ρώμης – από το προσκύνημά του στην Ιερουσαλήμ, αναβάθμισε το παρεκκλήσι ώστε να
γίνει ενοριακή εκκλησία, πλούσια προικισμένη με λείψανα και άγιες τράπεζες. Ο πάπας Νικόλαος Ε΄ διέταξε τον Στέφανο Μπόντεκερ
(Stephan Bodecker), τότε πρίγκιπα-επίσκοπο του Βρανδεμβούργου (Bistum Brandenburg),
να αφιερώσει το παρεκκλήσι στον Έρασμο της Φόρμιας (Saint Erasmus of Formia).
Το Ιερό του ναού και αριστερά του ο
άμβωνας.
Ο δεύτερος ναός – Ο Φρειδερίκος Β΄ ήθελε έναν ναό
που να στέκεται χωρίς στήριξη σε άλλο κτίριο, και το 1465 τον κατασκεύασε,
απέναντι από το Stadtschloss. Ο νέος ναός ήταν ένα απλό κτίριο. Μετά την
Μεταρρύθμιση, έγινε Λουθηρανική εκκλησία και λειτούργησε ως εκκλησία της αυλής.
Η θέα προς το εσωτερικό του ναού από την είσοδο του Παρεκκλησίου.
Ο τρίτος ναός – Το 1747, αυτός ο δεύτερος ναός
κατεδαφίστηκε για να δώσει χώρο στο Ανάκτορο και αντικαταστάθηκε από ένα μπαρόκ
κτίριο στην θέση όπου βρίσκεται σήμερα ο Καθεδρικός. Ο τρίτος ναός
εγκαινιάστηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1750 και ήταν μια Καλβινιστική εκκλησία, που
έκτισε ο Ολλανδός αρχιτέκτονας Johann Boumann ο πρεσβύτερος (1747-1750). Στη
συνέχεια, μεταξύ 1820 και 1822, η μπαρόκ εκκλησία αναμορφώθηκε σε νέο-κλασικό
οικοδόμημα.
Ο χώρος πίσω από το Ιερό.
Από το 1893 ως σήμερα
Ο τέταρτος και σημερινός ναός – Ωστόσο, τον 19ο αιώνα,
συζητιόνταν ένα νέο κτίριο, αλλά η μετα-Ναπολεόντεια φτώχια έκανε αδύνατη την
υλοποίησή του. Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο κορυφαίος αρχιτέκτονας Καρλ Φρίντριχ Σίνκελ μεταμόρφωσε την εκκλησία της αυλής
σε νέο-κλασικό κτίριο. Πενήντα χρόνια αργότερα, όμως, τα γούστα είχαν αλλάξει.
Μέχρι τη στιγμή που ο Γουλιέλμος Β΄ ανέβηκε στο θρόνο ως αυτοκράτορας
της Γερμανίας το 1888, είχαν προταθεί αρκετά σχέδια για μια νέα εκκλησία, αν
και κανένα δεν είχε γίνει αποδεκτό. Ο αυτοκράτορας επίσης βρήκε την εκκλησία
του Σίνκελ υπερβολικά ταπεινή και επέμενε για μια νέα μνημειακή εκκλησία που να
συμβαδίζει με την αυτοκρατορική ισχύ και το κύρος της μοναρχίας. Ο αυτοκράτορας
Γουλιέλμος Β΄ διέταξε την κατεδάφιση του νέο-κλασικού κτιρίου και την κατασκευή
ενός πολύ μεγαλύτερου, αυτού που υπάρχει και σήμερα, καθεδρικού για να διασφαλίσει
ότι ο Προτεσταντικός Καθεδρικός του Βερολίνου συγκρινόταν ευνοϊκά με την
Καθολική Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη και τον Άγιο Παύλο του Λονδίνου. Στον αρχιτέκτονα Γιούλιους Ράσντορφ ανατέθηκε η νέα εκκλησία, αλλά
έπρεπε να παρουσιάσει τρία σχέδια πριν ικανοποιηθεί ο Γουλιέλμος Β΄. Η χλιδάτη,
επιβλητική δομή του Ράσντορφ ήταν γι’ αυτόν η απάντηση του Βερολίνου.
Μετά την αποσυναρμολόγηση του
κινητού εσωτερικού (αγία τράπεζα, πίνακες, σαρκοφάγοι), το κτίριο Μπάουμαν
κατεδαφίστηκε και οι Ιούλιος και Όθων Ράσντορφ, πατέρας και γιός, έχτισαν το
σημερινό ανώτατο ενοριακό και Καθεδρικό ναό (Supreme Parish and Cathedral
Church) με υπερβολικές φόρμες νέο-Αναγεννησιακού (Neo-Renaissance) στιλ. Το
παλαιό κτίριο κατεδαφίστηκε το 1893, και ο θεμέλιος λίθος για την νέα εκκλησία
μπήκε το 1894. Η κατασκευή του σημερινού οικοδομήματος ολοκληρώθηκε έντεκα
χρόνια αργότερα, το 1905. Τα εγκαίνια έγιναν στις 27 Φεβρουαρίου.
Η χορωδία του ναού.
Χωρίς τον διαχωρισμό του Πρωσικού
κράτους και της Προτεσταντικής εκκλησίας, ο Γουλιέλμος Β΄ εκτελούσε χρέη summus
episcopus (Ανώτατος Διοικητής της Ευαγγελικής Κρατικής Εκκλησίας των
παλαιότερων Επαρχιών της Πρωσίας, όπως ονομάστηκε από το 1875) και το κράτος
πλήρωσε το συνολικό κόστος της κατασκευής, που έφτασε τα 11,5 εκατομμύρια χρυσά
μάρκα (Mark 1871). Με μήκος 114 μέτρα (374 πόδια), 73 μέτρα (240 πόδια) πλάτος
και 116 μέτρα (381 πόδια) ύψος, ήταν πολύ μεγαλύτερος από οποιοδήποτε από τα
προηγούμενα κτίρια και θεωρήθηκε το προτεσταντικό αντίβαρο σε άλλες σημαντικές
εκκλησίες (Ρώμη, Λονδίνο, Φλωρεντία).
Ο ναός είναι και συναυλιακός χώρος.
Αλλά γιατί όλοι αυτοί οι βασιλιάδες
και αυτοκράτορες να αποφασίζουν για τον καθεδρικό, το μέγεθός του και τους
αρχιτέκτονες; Γιατί όχι η ενορία ή τα ανώτερα στρώματα της προτεσταντικής
εκκλησίας; Επειδή το ανώτερο σώμα της Προτεσταντικής εκκλησίας στην Πρωσία ήταν
ο ίδιος ο μονάρχης. Αυτή είναι μια αντίληψη που μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο
στο φως της Γερμανικής (θρησκευτικής) ιστορίας.
Αριστερά: Το εκκλησιαστικό όργανο
το 1964. Στο δάπεδο διακρίνονται τα συντρίμμια του τρούλου από τον βομβαρδισμό
του 1944. Δεξιά: Στη θέση του τρούλου ένα τεράστιο κενό.
Όπως ο μεταρρυθμιστής Μαρτίνος
Λούθηρος δεν θα είχε επιβιώσει από την δίωξη της Καθολικής Εκκλησίας τον 16ο
αιώνα χωρίς τον Εκλέκτορα (=μονάρχη) της Σαξονίας να τον κρύβει στον Πύργο του Βάρτμπουργκ κοντά στο Άιζεναχ, όπου παρέμεινε ως Πρίγκιπας
Γεώργιος, υπήρξε στενή σχέση μεταξύ της Προτεσταντικής Εκκλησίας στην
Γερμανία και τον αντίστοιχο αρχηγό του κράτους. Έτσι, ο Πρώσος μονάρχης ήταν
πάντα ο επικεφαλής της Προτεσταντικής Εκκλησίας στην Πρωσία. Ο Γουλιέλμος Β΄, ο
3ος Γερμανός αυτοκράτορας, είδε τον εαυτό του ως επικεφαλή της Γερμανικής
Προτεσταντικής Εκκλησίας. Αυτό δεν θα είχε νόημα, αν η Προτεσταντική εκκλησία
δεν ήταν τόσο
Αριστερά το αυτοκρατορικό θεωρείο, δεξιά το εκκλησιαστικό όργανο. Στην στοά κάτω από το όργανο έχουν τοποθετηθεί σαρκοφάγοι σημαντικών Χοεντσόλερν.
Το 1940, τα ωστικά κύματα των
Συμμαχικών βομβαρδισμών κομμάτιασαν μέρος των παραθύρων του ναού. Στις 24 Μαΐου
1944, μια εμπρηστική βόμβα μπήκε από τον φωταγωγό του τρούλου. Η φωτιά δεν
μπορούσε να σβηστεί σε εκείνο το απρόσιτο τμήμα του τρούλου. Έτσι, ο φωταγωγός
κάηκε και κατέρρευσε στο δάπεδο του ισογείου. Ζημιές υπέστη μεγάλο μέρος και
του υπόλοιπου κτιρίου.
Σχέδιο τομής του ναού, από το
εισιτήριο εισόδου.
Μεταξύ 1949 και 1953, χτίστηκε μια
προσωρινή στέγη για να περιβάλλει το κτίριο. Στις 9 Μαΐου 1967, η τότε ακόμη
αδιαίρετη Ευαγγελική Εκκλησία της Πρωσικής Ένωσης αποφάσισε να γίνει μια
επιτροπή για την ανοικοδόμηση της Ανωτάτης Ενορίας και του Καθεδρικού Ναού, που
τότε βρισκόταν στο Ανατολικό Βερολίνο. Η κυβέρνηση της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της
Ανατολικής Γερμανίας
δεν αντιτάχθηκε στο έργο της επιτροπής λόγω της ταυτόχρονης εισροής Γερμανικών Μάρκων.
Το κλιμακοστάσιο προς τον τρούλο.
Το 1975, άρχισε η ανοικοδόμηση, με
απλοποίηση του αρχικού σχεδίου και κατεδάφιση της βόρειας πτέρυγας, του
Denkmalskirche (Εκκλησία Κοιμητήριο). Συγκρινόμενο από κάποιους με το
παρεκκλήσι των Μεδίκων, επέζησε του πολέμου εντελώς άθικτο, αλλά κατεδαφίστηκε
για ιδεολογικούς λόγους από την κομμουνιστική κυβέρνηση λόγω του ότι υπήρχε
χώρος τιμών και κοιμητήριο για την δυναστεία των Χοεντσόλερν. Αυτό κατέληξε στο
να εμφανιστούν σκαλωσιές αποκατάστασης όταν χρησιμοποιήθηκαν εκρηκτικά στο
άθικτο οπίσθιο μέρος του. Η κυβέρνηση απαίτησε επίσης την απομάκρυνση όσο το
δυνατόν περισσότερων σταυρών. Η κατεδάφιση και ο επανασχεδιασμός κόστισαν
800.000 μάρκα, ενώ το κόστος αποκατάστασης (που έγινε φτηνά), μόλις 50.000
μάρκα. Ο Σύλλογος για το Κτίριο του Καθεδρικού Ναού του Βερολίνου ζητά τώρα το
κτίσιμο και πάλι του Denkmalskirche.
Ο θόλος του τρούλου.
Το 1980, η εκκλησία άρχισε και πάλι
βαπτίσεις και γάμους. Η αποκατάσταση του κεντρικού κλίτους ξεκίνησε το 1984.
Στις 6 Ιουνίου 1993, το κεντρικό κλίτος εγκαινιάστηκε και πάλι, σε μια εκδήλωση
στην οποία παρέστη ο Ομοσπονδιακός Καγκελάριος Χέλμουτ Κολ και η οποία
μεταδόθηκε τηλεοπτικά σε εθνικό επίπεδο. Συζητήθηκε η αποκατάσταση του τρούλου
και των γύρω κουφωμάτων στην αρχική μορφή τους, αλλά δεν έγινε λόγω έλλειψης
κεφαλαίων. Οι εργασίες αποκατάστασης συνεχίστηκαν μέχρι το 2002.
Τελικά, το 2008, ένας νέος χρυσός
σταυρός αντικατέστησε τον σταυρό του τρούλου για τις ανάγκες της ανακαίνισης.
Σήμερα, ο παλιός σταυρός βρίσκεται σε ένα από τα νεκροταφεία του Καθεδρικού,
στην οδό Liesenstraße 6.
Τα μέρη του ναού
Ο Καθεδρικός του Βερολίνου έχει
πολλή περισσότερη διακόσμηση από τις περισσότερες Προτεσταντικές εκκλησίες.
Εκτός από μια αφθονία από μαρμάρινες κολώνες και επιχρυσωμένους στολισμούς, ο
τρούλος του καθεδρικού, το όργανο, το Αυτοκρατορικό Κλιμακοστάσιο, το μουσείο
και η κρύπτη αξίζουν να τα επισκεφθεί κανείς.
Ο Τρούλος
Ο Καθεδρικός του Βερολίνου
κυριαρχείται από έναν μνημειώδη τρούλο που στεφανώνεται από ένα φωταγωγό με
χρυσό σταυρό και πλαισιώνεται από τέσσερεις πυργίσκους με αιχμηρή οροφή. Στον
θόλο του τρούλου είναι το Άγιο Πνεύμα με την μορφή περιστεριού, με το φως του
ήλιου που λάμπει να το διαπερνά. Τα πολύχρωμα μωσαϊκά στον θόλο απεικονίζουν τα
εγκώμια του Χριστού στην επί του Όρους Ομιλία. Ο Τρούλος κατασκευάστηκε μεταξύ
του 1894 και του 1905, τον καιρό του Ιστορικισμού. Αυτό το αρχιτεκτονικό στιλ
[ύφος] είναι επίσης γνωστό ως “Beaux Arts Style” στις ΗΠΑ. Η λέξη καραμέλα εδώ
είναι “νέο”. Οι αρχιτέκτονες εκείνης της εποχής σχεδίαζαν Νέο-γοτθικά,
Νέο-αναγεννησιακά ή νέο-μπαρόκ κτίρια. Στην περίπτωση του Καθεδρικού του
Βερολίνου, ο αρχιτέκτονας Γιούλιους Ράσντορφ χρησιμοποίησε το στιλ της ιταλικής
High Renaissance με κάποια μπαρόκ στοιχεία. Ο τεράστιος τρούλος με τα 225 πόδια
(75 μέτρα) ύψος και διάμετρο 100 πόδια (33 μέτρα) σε κάνει να σκεφτείς τον
Καθεδρικό στη Φλωρεντία ή ακόμα την Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη. Και
αυτή είναι η βασική ιδέα.
Ο Λούθηρος.
Ο τρούλος εσωτερικά είναι
διακοσμημένος με περίπλοκα μωσαϊκά, που δημιούργησε ο Anton von Werner, πρώην
διευθυντής της Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής, τα οποία τοποθετήθηκαν στην συνέχεια
από τις εταιρίες Puhl & Wagner και Odorico. Επτά από τα οκτώ μωσαϊκά διαπιστώθηκε
ότι είχαν ανεπανόρθωτες ζημιές κατά την ανακαίνιση του καθεδρικού το 1975, όμως
τα σχέδια του Werner είχαν επιζήσει του Β΄ΠΠ, και η εταιρία Ferrari & Bacci
από την Τοσκάνη τα χρησιμοποίησε για να αναπαράγει τα μωσαϊκά του θόλου και να
τον αποκαταστήσει στην παλιά του δόξα.
Η εξωτερική δομή του τρούλου
ξανακτίστηκε με απλοποιημένο θόλο (δόμο). Ο υπέροχος αυτός τρούλος είναι ένα
από τα κύρια αξιοθέατα της πόλης του Βερολίνου – και σηματοδοτεί το σημείο της
εντυπωσιακής βασιλικής που στεγάζει την πιο σημαντική Προτεσταντική εκκλησία.
Καμπάνες βρίσκονται στον βορειο-δυτικό πύργο, οι οποίες καλούν τα μέλη του
εκκλησιάσματος δυο φορές την ημέρα για λειτουργίες και εσπερινούς.
Για να έχει κανείς μια θαυμάσια
εντύπωση του εξωτερικού χώρου , μπορεί να ανέβει τα 270 σκαλιά της εξωτερικής
διάβασης του τρούλου – και να ανταμειφθεί με την εκπληκτική πανοραμική θέα! Η
θέα που απολαμβάνει ο επισκέπτης από την βόλτα γύρω από τον τρούλο ψηλά στα 50
μέτρα, αποκαλύπτει πόσο πραγματικά μεγαλοπρεπής είναι η θέση του Καθεδρικού
στην ιστορική συνοικία της πόλης.
Το κεντρικό κλίτος
Ο κυρίως ναός με τον τεράστιο
τρούλο να υψούται από πάνω του είναι σίγουρα ένα από τα χαρακτηριστικά
αξιοθέατα του ναού. Με τους περίτεχνους στολισμούς και τα διακοσμημένα σχέδιά
του, το πολυτελές εσωτερικό της εκκλησίας εντυπωσιάζει ιδιαίτερα. Κορινθιακοί
κίονες και στύλοι, μάρμαρο, επιχρυσωμένα διακοσμητικά και αγάλματα περιμένουν
τον ταπεινό επισκέπτη. Είναι εκκλησία Προτεσταντών, αλλά δεν είναι
εικονοκλαστική.
Το Ιερό.
Η λαμπρότητα που πηγάζει από τον
κυρίως ναό (Predigtkirche) έχει βαθιά επίδραση σε πολλούς επισκέπτες όταν μπαίνουν
στην εκκλησία για πρώτη φορά. Η κεντρική περιοχή φαίνεται φωτεινή και
μεγαλειώδης χάρη στα μεγάλα παράθυρά της, τις χρυσές διακοσμήσεις και την
πολύχρωμη λάμψη που δημιουργείται από τις εικόνες και τα μωσαϊκά του τρούλου. Η
αρχιτεκτονική υποστηρίζει αυτή την εντύπωση.
Ο Ράσντορφ άντλησε την έμπνευσή του
από την Ιταλική Αναγέννηση και το πιο περίτεχνο μπαρόκ στιλ. Με το πλούσιο
μίγμα διακοσμητικών ψηφιδωτών, χρυσών στοιχείων και εντυπωσιακών αγαλμάτων, το
εσωτερικό είναι σαφώς ενημερωμένο από την αγάπη του τέλους του 19ου αιώνα για
μεγαλοπρέπεια και επίδειξη. Τα πιο αξιοσημείωτα έργα τέχνης είναι η αγία
τράπεζα από μάρμαρο και όνυχα, σχεδιασμένη από τον ΦρίντριχΆουγκουστ Στίλερ, και το βαπτιστήριο (κολυμπήθρα) από λευκό μάρμαρο,
σχεδιασμένη από τον Κρίστιαν Ντάνιελ Ροθ.
Ο χώρος πλαισιώνεται από κίονες ψαμμίτη με κιονόκρανα από πάνω. Η εκκλησία
έχει το σχήμα οκταγώνου και στις οκτώ κολώνες, υπάρχουν οκτώ αγάλματα, όχι
αγίων, αλλά των τεσσάρων πιο σημαντικών μεταρρυθμιστών της προτεσταντικής
πίστης: Λούθηρος, Μελάγχθων (Μελανσόν), Ζβίγγλιος, Καλβίνος, οι οποίοι έχουν απέναντί τους
τέσσερεις Πρώσους μονάρχες: τον Φίλιππο Α΄ της Έσσης, τον Φρειδερίκο Γ΄ της Σαξονίας, τον Ιωακείμ Β΄ εκλέκτορα του
Βρανδεμβούργου,
και τον Αλβέρτο της Πρωσίας.
Το Διαχωριστικό των Αποστόλων.
Ανάγλυφα που αναπαριστούν τους
βίους των Αποστόλων φαίνονται πάνω από τα αγάλματα: ο λιθοβολισμός του
Στεφάνου, η μεταστροφή του Αποστόλου Παύλου, ο Παύλος στην Αθήνα και η ίαση του
χωλού από τον Πέτρο και τον Ιωάννη. Τα ανάγλυφα δημιουργήθηκαν από τον
καλλιτέχνη Otto Lessing.
Από τις σαρκοφάγους εντός του ναού. Η συγκεκριμένη στην είσοδο του Παρεκκλησίου.
Στα ημιθόλια που βρίσκονται πάνω
από τα μικρά θεωρεία (γκαλερί) και τον άμβωνα, φαίνονται μωσαϊκά με όμορφα
πορτρέτα των ευαγγελιστών. Αυτά δημιουργήθηκαν από τον καλλιτέχνη Woldemar
Friedrich, ο ίδιος διακόσμησε επίσης την περιοχή πάνω από την βιβλιοθήκη του
οργάνου με θαυμάσιες ψηφιδωτές ζωγραφιές.
Σαρκοφάγοι στη στοά κάτω από το
όργανο.
Ιερό
Το ιερό, το οποίο κάθεται σε ένα
ανυψωμένο επίπεδο πάνω από μια επτά βαθμίδων κλίμακα, είναι ιδιαίτερα λαμπρό.
Οι ζωγραφιές σε γυαλί στα τρία χρωματιστά κύρια παράθυρα (βιτρό), παριστούν τη
Γέννηση, τη Σταύρωση και την Ανάσταση και, όπως τα οβάλ παράθυρα που βρίσκονται
από πάνω, βασίζονται σε σχέδια του καλλιτέχνη Anton von Werner.
Πεζή προειδοποίηση στο περιστύλιο
της εισόδου.
Ο εξοπλισμός του ιερού προέρχεται
από το προηγούμενο κτίριο του Καθεδρικού. Η Αγία Τράπεζα, η οποία σχεδιάστηκε
από τον Φρίντριχ Άουγκουστ Στίλερ, έγινε από λευκό μάρμαρο και όνυχα και
χρονολογείται από το 1820. Πίσω της βρίσκεται το Διαχωριστικό των Αποστόλων.
Αυτό το, αρχικά χάλκινο, διαχωριστικό της χορωδίας, το οποίο σχεδιάστηκε από
τον Καρλ Φρίντριχ Σίνκελ και είναι πλήρως επιχρυσωμένο,
πλαισιώνεται και από τις δυο πλευρές από μια πολύφωτη λυχνία από χυτοσίδηρο και
διαχωρίζει την περιοχή του βαπτίσματος. Η περιοχή πίσω από το Διαχωριστικό των
Αποστόλων είναι ο χώρος της κολυμπήθρας από λευκό μάρμαρο σε σχέδια του Κρίστιαν
Ντάνιελ Ροθ και της μικρής αγίας τράπεζας που περιβάλλεται από ξυλόγλυπτα πάνω
από τα οποία βρίσκεται η μορφή του αποστόλου Πέτρου.
Ο άμβωνας.
Η κυρίως αγία τράπεζα δημιουργήθηκε
από τον Φρίντριχ Άουγκουστ Στίλερ για το προηγούμενο κτίριο του Καθεδρικού και
είναι φτιαγμένη από λευκό μάρμαρο και κίτρινο όνυχα.
Ο άμβωνας
Ο άμβωνας, ένα θαυμάσιο γλυπτό φτιαγμένο
στο χέρι από δρυς, σχεδιάστηκε από τον Όττο Ράσντορφ, γιο και υπάλληλο του
αρχιτέκτονα του Καθεδρικού Γιούλιους Ράσντορφ, και φέρει την επιγραφή “Des
Herrn Wort bleibet ewiglich” (Ο Λόγος του Θεού μας θα μείνει για πάντα).
Το εκκλησιαστικό όργανο
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα
αντικείμενα στον Καθεδρικό είναι το ανακατασκευασμένο εκκλησιαστικό όργανο, που
έφτιαξε το εργοστάσιο Wilhelm Sauer το 1905. Έχει περισσότερους από 7.000
σωλήνες (αυλούς) και είναι το μεγαλύτερο late-romantic όργανο που επέζησε στην
αρχική μορφή του.
Το όργανο είναι ένα “Sauer-Organ”,
που δημιουργήθηκε από την Sauer Company στην Frankfurt/Oder. Στις εκκλησίες της
Γερμανίας, τα όργανα χαρακτηρίζονται πάντα με το όνομα της εταιρίας ή του
καλλιτέχνη που τα έφτιαξε. Την εποχή των εγκαινίων, το Sauer-Organ στον
καθεδρικό ήταν τεχνικά και καλλιτεχνικά το πιο μοντέρνο όργανο που μπορούσε να
βρεθεί.
Το εκκλησιαστικό όργανο.
Κάτω από το όργανο είναι μια όμορφη
γλυπτή σαρκοφάγος που έγινε για τον Μέγα Εκλέκτορα, Φρειδερίκο Γουλιέλμο.
Πανοραμική άποψη του ναού.
Το Παρεκκλήσι για Βαπτίσεις και
Γάμους (Tauf und Traukirche)
Αντίθετα από τον κυρίως ναό, το απλούστερο Βαπτιστικό και Γαμήλιο Παρεκκλήσι είναι πολύ πιο στοχαστικό, καλώντας τους επισκέπτες να σταθούν, να αναπαυθούν και να συλλογιστούν. Στο Παρεκκλήσι Βαπτίσεων και Γάμων, το ντοσάλε της Καθολικής Εκκλησίας (ρετάμπλ στα Γαλλικά) πίσω από την Αγία Τράπεζα, ο μνημειώδης πίνακας της Καθόδου (Επιφοίτησης) του Αγίου Πνεύματος του Καρλ Γιόζεφ Μπέγκας σε στιλ Ραφαήλ (Raphael), που παράγγειλε ο βασιλιάς Φρειδερίκος Γουλιέλμος Γ΄ το 1820, θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά έργα τέχνης στο Καθεδρικό και συγκεντρώνει τα βλέμματα των επισκεπτών.
Το όργανο του παρεκκλησίου
κατασκευάστηκε το 1946 από την εταιρία του Πότσνταμ, Alexander Schuke. Ήταν το
πρώτο όργανο που παρήχθη εκεί μετά τον Β΄ΠΠ. Το όργανο “Schuke” στην αρχή
τοποθετήθηκε στην Εκκλησία Κοιμητήριο (Μνημειακή) πριν μετακινηθεί στο
Παρεκκλήσι Βαπτίσεων και Γάμων. Από τον Σεπτέμβριο του 2007, στεγάζεται επίσης
στην εκκλησία ένα “Neapolitan” όργανο, ο σχεδιαστής του οποίο είναι άγνωστος.
Η είσοδος στο Παρεκκλήσι για
Βαπτίσεις και Γάμους (Tauf – und Traukirche) βρίσκεται απέναντι από τον χώρο
του οργάνου. Εντυπωσιακά διακοσμημένες σαρκοφάγοι στέκονται δίπλα σε αυτή την
είσοδο, ειδικά τα τελευταία έργα τέχνης από τον καταξιωμένο γλύπτη Andreas
Schlüter για τον βασιλιά Φρειδερίκο Α΄, αυτοκράτορα της Γερμανίας και της
συζύγου του Σοφίας-Καρλόττας, είναι εντυπωσιακά γλυπτά έργα τέχνης.
Το Παρεκκλήσι για βαπτίσεις και
γάμους με την απλή του κυλινδρική θόλο χαρακτηρίζεται από ένα πολύ διαφορετικό
χάρισμα από αυτό του κυρίως ναού. Μια ιεροπρεπής, αλλ’ όμως ζεστή ατμόσφαιρα
είναι ο καλύτερος τρόπος για να χαρακτηριστεί αυτός ο χώρος.
Λόγω του ότι η αρχική ξύλινη Αγία
Τράπεζα με όλα τα περίτεχνα γλυπτά της είχε εξαφανιστεί, φτιάχτηκε μια
καινούργια την δεκαετία του 1970 χρησιμοποιώντας κοκκινωπό μάρμαρο από την
κατεδαφισμένη Εκκλησία Κοιμητήριο (Denkmalskirche).
Το μουσείο
Το μουσείο, μια γκαλερί στον απάνω
όροφο, παρουσιάζει πίνακες, σχέδια και μοντέλα που δείχνουν την ιστορία του
Καθεδρικού.
Το αυτοκρατορικό κλιμακοστάσιο
(Kaiserliches Treppenhaus)
Εκτός από μάρμαρο διαφόρων
χρωμάτων, στο κλιμακοστάσιο χρησιμοποιήθηκε και ένα κοκκινωπό υλικό (unica) από
την περιφέρεια του ποταμού Λαν (Lahn), για να δημιουργήσει ένα
θαυμάσιο πολύχρωμο αποτέλεσμα.
Μέσω του κλιμακοστασίου, το
αυτοκρατορικό ζευγάρι είχε πρόσβαση στο Παρεκκλήσι Βαπτίσεων και Γάμων και στο
Αυτοκρατορικό Θεωρείο.
Το πλούσια διακοσμημένο
αυτοκρατορικό κλιμακοστάσιο χρησιμοποιούνταν ήδη από τον Γερμανό Αυτοκράτορα
μαζί με τον κατασκευασμένο στην Αμερική ανελκυστήρα που περιλήφθηκε κατόπιν
επιθυμίας του Κάιζερ Γουλιέλμου Β΄, ενός ενθουσιώδους οπαδού των νέων
τεχνολογιών. Το κλιμακοστάσιο και ο ανελκυστήρας είναι προσβάσιμα στους
επισκέπτες, μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Βασιλικό θεωρείο
Από το κλιμακοστάσιο μπορεί κανείς
να πάει στο Βασιλικό θεωρείο και να δει τον Καθεδρικό από διαφορετική
προοπτική.
Η κρύπτη
Από το 1545 και μετά, η βασιλική
οικογένεια των Χοεντσόλερν χρησιμοποιούσε την εκκλησία ως οικογενειακό χώρο
ταφής. Η κρύπτη των Χοεντσόλερν που βρίσκεται στο υπόγειο του Καθεδρικού,
αποτελεί το πιο σημαντικό δυναστικό μνήμα στη Γερμανία και περιέχει περίπου 94
φέρετρα, σαρκοφάγους και ταφικά μνημεία πέντε αιώνων, από τα τέλη του 16ου
αιώνα ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Κάποια είναι λιτά και απλά, ενώ άλλα είναι
εξαιρετικά διακοσμημένα όπως, για παράδειγμα, οι σαρκοφάγοι που είναι τεράστιας
ιστορικής σημασίας, κάτω από τις γαλαρίες στο χώρο του κυρίως ναού σκαλισμένες
από τον Andreas Schlüter για τον βασιλιά Φρειδερίκο Α΄ της Πρωσίας και την σύζυγό του Σοφία Καρλότα του Ανόβερου, που βρίσκονται δυσμενώς στη
σημερινή τους θέση. Οι επισκέπτες μπορούν μόνο να δουν τα μεγαλειώδη φέρετρα
από δυο πλευρές, και μέσα από κάγκελα, οι οποίες κατατάσσονται στα
αριστουργήματα της μπαρόκ γλυπτικής.
Οι πιο σημαντικοί βασιλείς και
αυτοκράτορες δεν είναι θαμμένοι εδώ, αλλά κοντά στα αγαπημένα τους κάστρα στο
Βερολίνο και το Πότσνταμ. Ο τελευταίος Χοεντσόλερν ηγεμόνας, ο Γουλιέλμος Β΄, ο
οποίος παραιτήθηκε το 1918 στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν θάφτηκε εδώ
αλλά στην εξορία στην Ολλανδία.
Ο χώρος ταφής είναι παλαιότερος από
τον ίδιο τον Καθεδρικό: Ήδη το 1848, ο Βασιλιάς Φρειδερίκος Γουλιέλμος Δ΄ της
Πρωσίας είχε το
λεγόμενο “Campo Santo” (στα ιταλικά το “Ιερό Έδαφος”, παλιά έκφραση για το
νεκροταφείο) χτισμένο δίπλα στην εκκλησία που βρισκόταν στο χώρο του σημερινού
Καθεδρικού.
Συνολικά υπάρχουν 94 φέρετρα και
σαρκοφάγοι της βασιλικής οικογένειας στον Καθεδρικό. Κάποια από αυτά βρίσκονται
στον κυρίως ναό. Ανάμεσά τους ο τάφος του εκλέκτορα Ιωάννη Κικέρωνα, εκλέκτορα του Βρανδεμβούργου, ο
παλαιότερος (1530) τάφος στον Καθεδρικό. Άλλα μέλη της οικογένειας Χοεντσόλερν
είναι θαμμένα στο Hohenzollerngruft, την κρύπτη του Καθεδρικού στο
υπόγειο.
Η Εκκλησία Κοιμητήριο
(Denkmalskirche)
Όταν βλέπουμε τα παλιά σχέδια του
Καθεδρικού από την εποχή της κατασκευής του, είναι αξιοσημείωτο ότι σχεδόν το
ένα τρίτο του κτιρίου λείπει σήμερα: η Εκκλησία Κοιμητήριο. Ανατινάχτηκε κατά
την ανακατασκευή του Καθεδρικού και κατεδαφίστηκε το 1975. Σήμερα, η βόρεια
πλευρά του Καθεδρικού – όπου βρισκόταν κάποτε η Εκκλησία Κοιμητήριο
(Denkmalskirche) – χαρακτηρίζεται ως ένα σημείο μη ελκυστικό.
Η Εκκλησία Κοιμητήριο είχε αρχικά
το δικό της σηκό που στέγαζε τα βασιλικά φέρετρα της οικογένειας Χοεντσόλερν.
Το σημείο εισόδου στην κρύπτη της οικογένειας Χοεντσόλερν βρισκόταν επίσης εδώ.
Μετά την κατεδάφιση του κτιρίου, τα μεγαλοπρεπή φέρετρα τοποθετήθηκαν στον
κυρίως ναό (Predigtkirche) κάτω από το όργανο και την νότια Πινακοθήκη.
Για περιήγηση με video στον ναό, πατήστε εδώ.
Πηγές
•
Berlin
Cathedral, en.wikipedia
•
Elke
Ertle, Berliner Dom Transforms Multiple Times
•
Berlin
Cathedral. The Hohenzollern Court Church
•
Memorial
Church (Denkmalskirche)
•
Sermon
Church (Predigtkirche)
•
Baptismal
and Matrimonial Church (Tauf – Und Traukirche)
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου